Cơm hến xuất phát từ tầng lớp bình dân vùng cồn Hến ven sông Hương. Nước sông Hương khi chảy qua cồn Hến trong vắt, ít phù sa. Dưới đáy sông lại có một lớp bùn sâu tích tụ nên rất thích hợp cho loài hến sinh sôi, nảy nở. Có lẽ nhờ vậy mà hến ở cồn Hến thuộc phường Vỹ Dạ, nổi tiếng ngon nhất xứ Huế. Dưới thời vua Thành Thái, món cơm hến được đưa vào cho vua thưởng thức. Từ đó, cơm hến trở thành phẩm vật cung đình mỗi dịp lễ Tết.

Cơm để làm món phải là cơm nguội để qua đêm, các hạt cơm rời nhau ra, không dính, nguyên liệu đặc biệt này là từ tính cách cần kiệm của người dân Huế, không bỏ phí hạt ngọc thực nào mà ra. Ấy thế nhưng hạt cơm nguội, chan cùng canh hến nóng bỏng lại hợp vô cùng, không vữa không nat, hòa hợp lạ thường.

Hến dùng chung với cơm được xào lại lần nữa cùng ít gia vị vừa miệng, giúp tăng độ ngon và phong vị món ăn. Cơm bới ra bát sứ, thêm vào những 10-14 loại thành phần hấp dẫn: hến xào, rau thơm, giá sống, ruốc, đậu phộng rang, da heo rán giòn, bánh tráng nướng bẻ vụn, mè thơm, ớt xắt khoanh mỏng,.. Trộn đều, nhâm nhi miếng cơm nhỏ, húp chút nước canh hến, bạn sẽ cảm nhận thấm thía đủ đầy cái béo, cay, bùi, chát, ngọt thanh, mặn mà – tất thảy “xuất hiện” rồi quyện đều nơi đầu lưỡi, để lại dư vị ấn tượng. 

Màu trắng của cơm, chút đỏ tươi tương ớt và màu xanh mát của các loại rau thơm. Cùng với đậu phộng, da heo rán giòn, tất cả đã tạo nên món cơm hến đặc biệt. Ai đã một lần ăn cơm hến đều thầm xuýt xoa bởi cái cay xé nơi đầu lưỡi rồi tan dần trong vị ấm nóng của nước hến và vị mặn mà của ruốc.