“Nguyệt Biều – lương quán bao xa
Cách nhau cái hói chia ra hai làng”

Phường Thủy Biều ngày nay chính là sự hợp nhất của hai ngôi làng cổ thời xưa Nguyệt Biều và Lương Quán. Thủy Biều cũng có nghĩa là bầu nước. Nó tượng trưng cho dáng hình của một miền quê được bao bọc bởi dòng sông Hương thơ mộng. Dù chỉ cách thành phố Huế chừng 5km, nhưng nơi đây vẫn giữ được nét cổ kính, yên bình, xa rời sự náo nhiệt của phố thị.

Toàn cảnh phường Thủy Biều, cách thành phố Huế 5km

 Ấn tượng với Thúy Vi chính là những ngôi nhà rường hàng trăm năm tuổi. Ở miền Tây hệ thống nhà rường vẫn còn nhiều và có nét tương đồng với nhà rường ở Huế. Tuy nhiên, sự trầm mặc phảng phất hình bóng của triều đại cuối cùng nước Việt, dường như vẫn ẩn trong từng thớ gỗ. Đó là cảm giác khó có thể diễn tả với Vi. Nhà rường Huế làm bằng những loại gỗ quý như mít, lim, sến táu với nhiều rường, cột, kèo. Đặc biệt, các cột ngăn cách các gian mà không vách ngăn, với kiến trúc theo chữ Đinh, Khẩu hoặc Công.

Ngôi nhà hơn trăm tuổi của gia đình ông Hồ Xuân Doanh.

Để chống lại khí hậu khắc nghiệt của miền Trung, những ngôi nhà rường ở Huế được lợp bằng ngói liệt. Mùa hè mát, mùa đông ấm áp. Mái dốc để chống những cơn bão về.

Ngói liệt được sử dụng chống lại khí hậu khắc nghiệt của miền Trung.

Nhà rường của người Huế không thể thiếu sân vườn. các khu vườn không rào, chỉ phân nhau bằng những hàng cây xanh. Vào khoảng tháng 7 đến tháng 9 Âm lịch là mùa quả chín của Thủy Biều. Kể đến hấp dẫn nhất là mùa dâu da và thanh trà. Nếu như dâu da trĩu quả là loại trái dân gian gắn với tuổi thơ của bao đứa trẻ thì thanh trà là loại cây thanh cao.

Dâu da Huế có vị chua. Khi chín, quả sẽ chuyển từ màu vàng sang đỏ rực.

Tương truyền, một lần du ngoạn sông Hương bằng thuyền thấy non nước hữu tình, có hoa thơm trái ngọt, Minh vương Nguyễn Phúc Chu (1675-1725, vị Chúa Nguyễn đời thứ 6) ghé thăm làng Lương Quán (Thủy Biều). Dân làng ngắt trái thanh trà làm lễ vật dâng chúa thưởng thức. Vừa ăn xong, chúa tấm tắc khen ngon và lệnh cho dân làng mở rộng trồng thêm. Từ đó, cứ vào giữa tháng 7 Âm lịch hàng năm, trái thanh trà chín rộ, dân làng Lương Quán lại chọn ra những quả ngon nhất vườn mang vào kinh thành tiến vua chúa để được ban thưởng.

Ngày nay, thanh trà Thủy Biều thuộc top 50 đặc sản trái cây nổi tiếng nhất Việt Nam và là một trong năm đặc sản Thừa Thiên – Huế xác lập kỷ lục châu Á.

Những trái thanh trà có vị ngọt thanh từ  phù sa sông Hương, cô đặc trong nắng.

Nếu món ăn Huế tinh tế với nhiều gia vị và màu sắc, thì những món ăn từ thanh trà lại đơn sơ, thanh tao.  Với Bửu Thi, dù sinh ra ở Huế nhưng với thiên đường ẩm thực phong phú như nơi đây, các món ăn từ thanh trà vẫn là một ẩn số thú vị.

Hai MC được trải nghiệm các món ăn chế biến từ trái thanh trà.

Nộm thanh trà với những miếng tép thanh trà kèm với mực khô, thêm lạc, rau sống, hành khô. Đó cũng là món được dùng nhiều để khai vị.

Nộm mực thanh trà.

Món bánh canh thanh trà từ thịt và tôm sông. Nước dùng rồi bánh canh không khác nhiều so với nhiều nơi khác nhưng ở Thủy Biều có thanh trà rắc lên trên. Ăn sần sật và có vị thanh mát, bớt đi độ béo của nước dùng.

Các nguyên liệu làm món bánh canh thanh trà.

Món cuối cùng mà Thúy Vi và Bửu Thi được thưởng thức ngày hôm nay là món chè thanh trà. Từ đậu xanh với bột sắn nấu trong nước lá dứa, thanh trà là vị cuối cùng điểm vào khiến bát chè thêm lạ mắt, nhẹ thanh.

Chè thanh trà.

Dù đi vào mùa nào, những vườn thanh trà, những ngôi nhà cổ vẫn luôn tạo cho bạn cảm giác mát rượi, thanh bình của làng quê xứ Huế. Thúy Vi chia sẻ: “Nhắc đến Huế, Vi liền có một cảm xúc bỗng nhẹ nhàng xuất hiện. Có một mùa Thủy Biều thanh ngọt, bình yên Vi đã gặp. Tham gia Việt Nam mến yêu nhiều tập về đề tài ẩm thực nhưng Vi chẳng thể nào quên được hương vị của trái thanh trà.:

Một phút lắng mình, xa rời phố thị, và yêu hơn mảnh đất Thần Kinh này.

Số Việt Nam mến yêu  “Mùa thanh trà ở Thủy Biều” sẽ được phát sóng vào lúc 19h50 phút, ngày 29.12.2018, trên kênh Truyền hình Vĩnh Long 1. Chương trình với sự đồng hành của Nhãn hàng Mỹ Phẩm 2BE – Thương hiệu mỹ phẩm Việt Nam cao cấp được sản xuất tại Hàn Quốc.

Như Quỳnh