“Ai về Bình Định 3 ngày dặn mua chiếc nón là dày không mua”

Có tuổi đời hơn 3 trăm năm. Gọi là nón ngựa bởi chiếc nón có được sự chắc chắn bền bỉ thích hợp đội khi cưỡi ngựa. Nó biểu tượng cho sự mạnh mẽ, uy nghiêm của con nhà Võ gắn với đội quân Tây Sơn thần tốc.

Sự cầu kỳ của nón ngay từ việc chọn nguyên liệu lá kè không được quá già hoặc quá non đem phơi nắng phơi sương rồi kè lá qua lửa cho mềm dẻo.

Hơn 20 công đoạn để làm nón ngựa, quan trọng nhất là tạo sườn mê thắt nan sườn tỉ mẩn từng lớp tạo nên khung nón cứng cáp. Người nghệ nhân giỏi sẽ thêu hoa văn trên sườn chiếc nón được giới phong lưu khi xưa ưa chọn vì vậy không thể thiếu hoa văn mang phẩm hàm của người đội. Đặc biệt trên đỉnh nón ngựa là hình quả trám chụp bằng đồng hoặc bạc chạm trỗ tinh xảo cũng chính nhờ những mẫu hoạ tiết này mà khi đội lên đầu nón ngựa phú gia vừa có nét cao sang quý phái vừa có được sự trang nhã mềm mại không lẫn vào đâu được.

Ngày nay nón ngựa chóp bạc được thay bằng chóp nón trần có chùm chỉ ngũ sắc phất phơ như bông hoa.
Chiếc nón bền chắc trải qua hằng trăm năm lá ngả màu nhưng hoa văn và đường thêu còn nguyên vẹn. Sức sống bền bỉ như đam mê của người làm ra, dù họ có già đi nhưng đôi mắt vẫn tinh tường bàn tay vẫn đủ mềm dẻo và khéo léo để tạo nên chiếc nón truyền thống của quê hương mình.